Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь



Выстаўка «Чароўныя мелодыі гліны»

  • 02.02.2022

З 7 лютага пачынае працу выстаўка “Чароўная мелодыя гліны” (з матэрыялаў фондаў ДУ “Гісторыка-культурны музей-запаведнік “Заслаўе”).

 На Беларусі ганчарства вядома яшчэ з часоў неаліту і першыя вырабы былі створаны ўручную, без наступнай тэрмічнай апрацоўкі. Як самастойнае рамяство ганчарства існуе на беларускіх землях пачынаючы з Х стагоддзя, калі з'явіліся першыя ганчарныя кругі.

У кожнай вобласці развівалася некалькі цэнтраў ганчарства. Практычна на кожным базары можна было пабачыць аднаго-двух ганчароў са сваім таварам. Аднак, пры ўсёй сваёй разнастайнасці вырабы беларускіх майстроў захоўвалі агульныя мастацкія асаблівасці, што надае ім характэрны нацыянальны каларыт. На тэрыторыі нашай краіны вылучаюцца два рэгіёны: паўднёвы і паўночны.

У адпаведнасці з рознымі тэхналогіямі вырабу керамікі навукоўцы вылучаюць яе розныя віды. На нашай выўцы наведвальнікі змогуць пабачыць рабую, паліваную і чорназадымленую кераміку.

Рабая кераміка вырабляецца шляхам гартавання: распалены да чырвані выраб вымаецца з печы і апускаецца ў карыта з закваскай (абварай). Такім чынам, выраб умацоўваўся і светлае пакрыццё ўпрыгожвалася чорна-карычневымі плямамі.

Пры вырабе чорназадымленай керамікі ўваход у распаленую печ зачыняецца. Пры гарэнні бездоступа кіслароду ў печы ўзнікае хімічная рэакцыя, і выраб набывае чорны або сінявата-чорны колер.

Большасць вырабаў на выстаўцы — гэта паліваная або глазураваная кераміка. Каб абараніць выраб ад пранікнення вільгаці і ўздзеяння шкодных рэчываў, ганчары сталі пакрываць іх пластом шкла. Пад глазурай фарбы і ўзоры станавіліся больш сакавітымі і яркімі.

Акрамя посуду на выстаўцы прадстаўлены стылізаваныя гліняныя цацкі, г.зн. у іх захаваны толькі дробныя дэталі, якія адлюстроўваюць найбольш выразны бок вобразу, яго характар. У большасці выпадкаў цацкі беларускіх майстроў — гэта свістулькі ў выглядзе каня, птушкі, барана, вершніка, мядзведзя, лялькі. Многія з народных цацак прысвечаны каляндарным народным святам — Калядам, Гуканню вясны і інш.


Выстаўка працуе з 07.02.2022 па  13.03.2022 г.